Η χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια ακολούθησε ένα μοντέλο ανάπτυξης χωρίς πραγματική στόχευση. Ένα μοντέλο συμβατό με την γενικότερη επιλογή της υπερκατανάλωσης. Ως αποτέλεσμα υποθήκευσε εθνικούς μας πόρους. Ζημιώσαμε το φυσικό μας περιβάλλον, τα δάση μας, τη θάλασσά μας, τις γειτονιές στα μεγάλα αστικά κέντρα, τα χωριά μας. Έτσι, αγνοώντας ουσιαστικά τις μελλοντικές επιπτώσεις οδηγηθήκαμε σε μια ουσιαστική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στο τόπο μας καθιστώντας το τσιμέντο ως το κυρίαρχο συστατικό.
Σήμερα, αντιμετωπίζοντας την πιο βαθιά οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, οι εραστές της χρεοκοπίας αυτής επανέρχονται προωθώντας το ίδιο ακριβώς μοντέλο ως διέξοδο από την κρίση. Αγνοώντας ότι η κρίση οφείλεται στις λαθεμένες επιλογές του παρελθόντος. Στο πλαίσιο αυτό προωθούν κάποιους μύθους. Μύθους που εμφανίζονται ως αλήθειες υπό το ένδυμα του ρεαλισμού.
Μύθος πρώτος: Η προστασία του περιβάλλοντος αντιμάχεται την ανάπτυξη και είναι πολυτέλεια. Στη χώρα μας χρειαζόμαστε άμεσα επενδύσεις και αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να δεχτούμε εκ προοιμίου ότι, όσο και αν επιθυμούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον, πρέπει να βάλουμε νερό στο κρασί μας. Αλλιώς η προστασία του περιβάλλοντος οδηγεί σε οιονεί παράταση της κρίσης. Προτείνουν λοιπόν, προβάλλοντας την αναγκαιότητα της άμβλυνσης των επιπτώσεων της κρίσης, περισσότερη «ποσότητα» από την ίδια «συνταγή». Από εκείνη δηλαδή που κατά γενική ομολογία απέτυχε.
Μύθος δεύτερος: Καλή η πράσινη ανάπτυξη αλλά θα αργήσει. Στο εν τω μεταξύ τί κάνουμε, πώς θα αμβλύνουμε τις συνέπειες της κρίσης; Για το λόγο αυτό, προτείνεται, να εντείνουμε την τσιμεντοποίηση της χώρας χτίζοντας τα καμένα δάση μας και τις περιοχές natura, να επιτρέψουμε την καταστρατήγηση των περιβαλλοντικών διατάξεων από τις μεταποιητικές μονάδες, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι σύντομα δεν θα υπάρχει ζήτηση για προϊόντα μη οικολογικά, από πιστοποιημένες διαδικασίες.
Πράσινη ανάπτυξη
Η ανάπτυξη και η περιβαλλοντική προστασία είναι έννοιες απόλυτα συμπληρωματικές. Το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι κυρίως πολιτισμικό. Συνδέεται με τα λαθεμένα κοινωνικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά πρότυπα τα οποία έχουμε επί δεκαετίες αναπτύξει.
Τα αναγκαία βήματα για να πάμε μπροστά πρέπει να τα κάνουμε χωρίς να προσπαθούμε, μίζερα και μυωπικά, να διατηρήσουμε για λίγο ακόμα αυτό που έχουμε συνηθίσει: το εύκολο και συνάμα καταστροφικό. Η μόνη μας επιλογή είναι μια ανάπτυξη που θα αφήνει προστιθέμενη αξία, που δεν θα υποθηκεύει το μόνιμο στο πρόσκαιρο, που θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, που θα διαμορφώνει μια παγκοσμίως δυναμική παραγωγική βάση για τη χώρα, που θα διατηρεί τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Αυτή είναι η πράσινη ανάπτυξη, η πράσινη οικονομία, η πράσινη επιχειρηματικότητα στην οποία σήμερα στοχεύουν οι πρωτοπόρες οικονομίες παγκοσμίως.
Πράσινη ανάπτυξη σημαίνει να αλλάξουμε νοοτροπία ως πολίτες, ο καθένας από εμάς. Στα σκουπίδια που παράγουμε, στον τρόπο που μετακινούμαστε στην πόλη, σε όλες μας τις συνήθειες. Σημαίνει ότι η πολιτεία οφείλει να απλοποιήσει τους κανόνες και οι επενδυτές οφείλουν να προσαρμοσθούν σε αυτούς αντί να επιδιώκουν την κατάργησή τους μέσα από παρεκκλίσεις. Σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής ενέργειας θα πρέπει να είναι πραγματικό και όχι επιδοτούμενο. Σημαίνει μία σειρά από αλλαγές που αγγίζουν όλους μας.
Από την άλλη, η προστασία του περιβάλλοντος δεν σημαίνει την αποστείρωσή του από κάθε παραγωγική δραστηριότητα, αλλά την αποδοχή των κανόνων εκείνων που εγγυώνται την αειφορία της ανάπτυξης. Αυτή η δυναμική των αλλαγών είναι πολύ πιο δυνατή από οτιδήποτε άλλο.
Πρόγραμμα παρεμβάσεων
Τον περασμένο Ιούνιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπέβαλε στους εκπροσώπους των παραγωγικών τάξεων το Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων μέχρι το 2015. Αφορά επενδύσεις που συνδέονται με τον ενεργειακό κλάδο, την αστική αναγέννηση, τη διατήρηση και βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, της βιοποικιλότητας και των υδατικών πόρων. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο φιλοδοξεί στην προσέλκυση και πραγματοποίηση αναπτυξιακών επενδύσεων με συνολικό προϋπολογισμό €44,5 δισ. έως το 2015, στη δημιουργία περισσοτέρων από 200.000 θέσεων εργασίας, καθώς και στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας σε μερικούς από τους σημαντικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι ο κλάδος των κατασκευών, των εγκαταστάσεων και παραγωγής εξοπλισμού, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Οι αναπτυξιακές παρεμβάσεις αυτές καθίστανται δυνατές μετά από την υλοποίηση θεσμικών παρεμβάσεων και την εκπόνηση προγραμμάτων παρέμβασης που ολοκληρώθηκαν το περασμένο έτος. Η ψήφιση των νόμων για την απλοποίηση και επιτάχυνση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για την ανακύκλωση είναι καθοριστική για την πραγματοποίηση επενδύσεων στους αντίστοιχους κλάδους. Τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας που εκπονήθηκαν θα δράσουν ως ατμομηχανή για την οικοδομική δραστηριότητα και τον κλάδο των δομικών αγαθών. Η οικοδομική δραστηριότητα θα τονωθεί ακόμα περισσότερο από την υλοποίηση των προγραμμάτων αστικής ανάπλασης «Αθήνα-Αττική 2014» και «Θεσσαλονίκη 2012».
